BERKELLAND – Op dinsdagavond werd er tijdens de raadsvergadering een motie door PVDA – Groenlinks & Berkellandse Burger Partij ingediend. De motie heeft de titel: “Pilot Samenwonen met Bijstandsuitkering.” Deze pilot houdt in dat je 6 maanden -met behoud van uitkering- mag ‘proef’ samenwonen. Het doel is om uiteindelijk minder kosten te maken (uitkering en controle etc) en meer/sneller sociale huurwoningen vrij te krijgen. Ik ben voor!
Door Stefanie Kruizinga
Onverbiddelijk en onnodig
Toen ik 24 jaar was -nog niet zo lang geleden dus – kwam ik als alleenstaande moeder in de bijstand terecht. Verschrikkelijk vond ik het om afhankelijk te zijn van de overheid. Maar ik was er van overtuigd dat ik deze steun niet lang nodig zou hebben want ik was bezig met een particuliere opleiding als hondentrimmer en liep stage bij een goedlopende salon die mij na het behalen van mijn diploma heel graag in vaste dienst wilde hebben. De opleiding was inmiddels volledig betaald, dus het enige wat ik nodig had was één jaar de tijd om de betreffende opleiding af te ronden. Want zoals gezegd was ik na deze opleiding voorzien van een fulltime baan én had ik de mogelijkheid een eigen salon te starten. Ik ben iemand die van efficiënt werken houdt, en dit leek mij erg efficiënt, zeker langer termijn gezien. Het plan was dus; zowel de gemeente als ik moesten 1 jaar investeren zodat ik na dat jaar blijvend op eigen benen kon staan.
Korte termijn denken
Gemeente Hengelo dacht daar anders over en veegde mijn voorstel van tafel. Ze zagen geen toekomst in het vak dat ik graag wilde beoefenen. Mijn stagebegeleidster heeft nog een keurige brief geschreven waarin ze de gemeente de garantie gaf dat ik na mijn stage bij haar aan het werk kon. Het mocht niet baten, de gemeente was onverbiddelijk. Deze had namelijk een korte termijn oplossing; ik zou fulltime in een callcenter gaan werken wat in de praktijk zou betekenen dat ik mijn dochter fulltime in de opvang zou zitten en ik een paar euro boven het bijstandsniveau uit zou komen. Korte termijn geweldig voor de gemeente, want vrouw is uit de bijstand.
Lange termijn een ramp, want onvrede over het werk dat weer invloed had op de mentale gezondheid en daarnaast was er geen enkel uitzicht op welke vorm van groei dan ook, zowel binnen als buiten het werk. Uitzichtloos dus. Wanneer de gemeente bereid was geweest een jaar in mij te investeren had ik mijn dochter en mij meer dan royaal kunnen bedruipen terwijl ik het vak als hondentrimmer uitoefende. Het antwoord van de gemeente bleef nee. Ze veegden met het grootste gemak mijn betaalde opleiding, dromen en ambities van tafel met alle gevolgen van dien. Uiteindelijk heb ik een stuk langer in de bijstand gezeten dan ik wilde en kostte ik de gemeenschap heel wat meer geld. Een gemiste kans lijkt mij.
Gebrek aan motivatie
Mijn overbuurman leefde al vele jaren van een uitkering. Elke ochtend zat hij rustig voor het raam zijn groene genots-sigaret te draaien en sprak hij liefdevolle woorden tegen zijn papegaai. Wanneer hij klaar was met zijn kop koffie stapte hij op zijn gepimpte retro scootertje om even ‘een grammetje’ te halen bij de shop. Rond lunchtijd kocht hij een paar biertjes bij de Aldi in het winkelcentrum en s middags knapte hij wat gestolen fietsen bij het centraal station op. Op een zomerse middag wanneer hij aan zijn ‘biertafeltje’ voor zijn huis zat kom ik met hem in gesprek. “Stef, kom erbij zitten!” Hij schuift mij een blik Klok bier toe. “Buurman, waarom ga je niet een baan zoeken? Je kan zo veel!” Hij begint hard te lachen; ” Jij bent gek! Waarom zou ik dat doen! Als ik ga werken krijg ik minder geld dan nu! ” Hij vertelt dat hij elk jaar een soort bonus krijgt van de gemeente, onder het motto ‘we willen u stimuleren om te gaan werken’. Hij vervolgt: “Stefanie, jullie Nederlanders zijn gek, waarom ga je mij meer geld geven als ik niet werk? Ik heb het nu goed, ik maak mij niet druk. Ik ga pas werken wanneer het voor mij loont.” Hij vertelt dat hij altijd heeft willen werken en dat hij in het verleden hele bedrijfsplannen heeft aangeleverd, stuk voor stuk werden deze afgewezen. Ze hadden liever dat hij in een sociale werkplaats ging werken en daar met fietsen ging ‘knoeien’. Terwijl hij makkelijk een zelfde werkplaats had kunnen runnen. Hij had er de hersenen voor. Op nieuw korte termijn denken wat uiteindelijk de overheid veel meer geld kost.
Fraude
Deze twee verhalen vonden ongeveer 20 jaar geleden plaats. Maar nog steeds werkt het huidige sociale systeem niet. Mijn buurman en ik kregen op een bepaald moment een relatie en beiden vonden we binnen het systeem een manier om samen te wonen met onze toenmalige partners. Het systeem creëert een ‘wij tegen hun’ sfeer waardoor je al snel geneigd bent om te gaan sjoemelen. Er er wordt flink gesjoemeld met (bijstands) uitkeringen. Waarom? Omdat de voordelen van het gesjoemel opwegen tegen de risico’s. Er wordt te weinig of op een verkeerde manier gestimuleerd om de mens te laten werken. Voor velen is werken niet interessant simpelweg omdat ze onderaan de streep vaak minder of hetzelfde overhouden. Wanneer je de cijfertjes erop loslaat is het frauduleuze gedrag makkelijk te verklaren.
Kritische vragen
Terug naar 20 dec 2022 waar meneer Hofman (PVDA) in mijn ogen een zeer slimme en belangrijke motie indiende. Meneer Hofman stelt voor om het voorbeeld van gemeente Tilburg te volgen. Deze gemeente draait een pilot waar mensen die in de bijstand zitten, 6 maanden ‘proef ‘ kunnen samenwonen met hun partner zonder direct gekort te worden, wat nu namelijk wel het geval is. Om die reden blijven mensen vaak hun huis en hun (bijstands)uitkering aanhouden Er werden een aantal terechte kritische vragen gesteld door oa D66 en het CDA; oa waarom we niet afwachten hoe bijvoorbeeld de pilot in Het Hof van Twente in maart afloopt. Ook werd er gevraagd of de kosten wel tegen de baten op zouden wegen. Daarnaast zou je nog een andere vraag kunnen stellen; waarom zou dit mensen moeten overtuigen om hun eigen huis en hun eigen inkomen (uitkering) op te zeggen? De argumenten van Hofman waren dat het levensgeluk, het eventueel vrijkomen van een (sociale) huurwoning en het minder hoeven te controleren en uitbetalen van een uitkering zeer zeker opwegen tegen de eventuele (tijdelijke) kosten.
Signaal van vertrouwen
En ik denk dat hij gelijk heeft. Ik denk dat je met deze mogelijkheid een signaal van vertrouwen afgeeft. Je zegt eigenlijk als gemeente: “Je hoeft het niet stiekem te doen, we geven je een veilige mogelijkheid te experimenten en serieus te onderzoek wat je in deze relatie wilt. En wanneer je de mensen het gevoel geeft dat je ze serieus neemt kan dat een hele mooie uitkomst hebben. Want wanneer je gelukkige en tevreden mensen hebt zijn deze ook meer gemotiveerd om vervolgstappen te ondernemen zoals (meer) werken, ondernemen en wellicht een nieuwe opleiding oppakken. Daarnaast zijn tevreden ouders ook betere ouders wat weer ten goede komt van onze volgende generatie.
Vertrouwen en respect
Wat opviel was de afwachtende houding van verschillende raadsleden waar deze wenste dat wethouder Teselink contact op zou nemen met zijn collega’s binnen Het Hof van Twente. De leden wilden namelijk meer duidelijkheid over de cijfers. Maar wat zeggen de cijfers van Hof van Twente over de bevolking van Berkelland. De mentaliteit van de mensen binnen deze gemeenten zijn totaal verschillend. Daarnaast denk ik dat je in dit geval voorbij de cijfers moet kijken en meer naar de mens ansich moet kijken. Ik denk dat je als gemeente met een dergelijke pilot juist een erg mooi signaal kan afgeven aan de (kwetsbare) bewoners. Wanneer je onderneemt moet je soms risico’s nemen, en politiek – zeker als het gaat om het proberen van nieuwe dingen – is in mijn ogen te vergelijken met ondernemen. Soms moet je een trendsetter zijn ipv een meeloper. Je moet durven. Waarom leunen we hier toch regelmatig achterover en kijken we wat de rest van de ‘klas’ doet? En wanneer de uitkomst ons bevalt lopen we mee…
Omdenken en handreiking
Terecht keerden Groenlinks en BBB Berkelland de vraag om; Waarom niet? Waarom deze pilot niet proberen? Want wat heeft de gemeente er mee te verliezen? Is de pilot ‘fraude proof’? Nee. Maar dat is het huidige systeem ook niet. Alles behalve. In mijn ogen is er alleen maar winst mee te behalen, zeker wanneer je het als gemeente aantrekkelijk maakt om als mens weer mee te doen aan de maatschappij. Om weer te investeren in jezelf, als mens en als burger van Berkelland. Investeer als gemeente in het aantrekkelijk maken van werken, van ondernemen, van zelfstandig zijn. Zorg dat de bevolking ook niet meer wil ‘leunen’ en steunen’ (De mensen die echt niet (meer) kunnen werken daargelaten uiteraard) Op die manier creëer je een ‘cashflow’, werkgelegenheid en woningen. Een win, win, win situatie. Zowel respect als vertrouwen moet van twee kanten komen en wanneer gemeente Berkelland deze motie aanneemt lijkt mij dit een mooie handreiking vanuit de gemeente naar de bevolking toe. Een handreiking die broodnodig is.